Matura próbna jest pierwszym testem wiedzy i umiejętności maturzysty przed majowym sprawdzianem. Próbny pisemny egzamin dojrzałości odbywa się w każdego roku w terminach ustalonych przez szkoły średnie. Centralna Komisja Egzaminacyjna wraz z wydawnictwami Nowa Era i Operon ustala proponowane terminy próbnej matury. Najczęściej ogłaszane są dwa terminy – w listopadzie organizowane przez Operona oraz w styczniu przygotowane przez Nową Erę. Każda oficyna wydawnicza opracowuje autorskie arkusze maturalne i ogłasza nabór do swoich programów, do których licea oraz technika dobrowolnie przystępują.
Następnie w wyznaczonych datach szkoły zobowiązane są przeprowadzić próbny test. Na ogół są to wybrane cztery dni tygodnia: jeden przeznaczony na język polski, drugi na matematykę, kolejny na język obcy nowożytny i ostatni
z przedmiotów dodatkowych. Jednego dnia odbywają się dwa poziomy trudności (podstawowy i rozszerzony).
Test odbywa się zwykle na wybranych lekcjach, podczas których przyszły abiturient otrzymuje do wypełnienia arkusz wzorowany na arkuszu majowym opracowywanym przez CKE. Próbna matura przeprowadzona jest też w podobnym trybie – maturzysta w określonym czasie (dla poziomu podstawowego 120 minut, rozszerzonego 150 lub 180 minut) musi rozwiązać zadania, które są podobne do tych maturalnych.
Celem matury próbnej jest ocena stanu wiedzy ucznia. Taka informacja jest istotna nie tylko dla niego samego, ale także dla nauczycieli, ponieważ ostatnie kilka miesięcy przed egzaminem dojrzałości można więc poświęcić na naukę i uzupełnienie wiadomości, które mogą być przydatne w maju.