W wigilię wspomnienia św. Katarzyny Aleksandryjskiej, czyli w nocy z 24/25 listopada, obchodzone są katarzynki - staropolski zwyczaj związany z wróżbami, który dziś został wyparty przez andrzejki.
W przeciwieństwie do andrzejek (skierowanych głównie do panien), na katarzynki szczególną uwagę powinni zwrócić kawalerowie. Zgodnie z tradycją, tego wieczoru panowie mają szansę poznać swoją miłosną przyszłość. Za pomocą wróżb i zabaw mogą się dowiedzieć m.in. kiedy się ożenią oraz kim będzie ich żona.
Z katarzynkami związane są liczne przysłowia i wróżby. Oto jedne z nich:
1. "Wskaż proszę wróżbo wybrankę, żonę i przyszłą kochankę. Wyciągam karteczki cztery, są jej imienia litery" - mężczyzna przed snem wkłada pod poduszkę karteczki z literami, bądź pełnymi kobiecymi imionami. Po przebudzeniu losuje jedną z nich. Wylosowana literka (imię) wskazuje na imię przyszłej ukochanej.
2. "W noc świętej Katarzyny pod poduszką są dziewczyny" - kobieta, która tej nocy przyśni się kawalerowi, będzie jego przyszłą żoną.
3. "Kasiu daj znać, co się będzie ze mną dziać" - pod czterema kubkami umieszcza się np. obrączkę, monetę i kłos zboża (jeden kubek pozostaje pusty). Po siedmiokrotnym wymieszaniu, mężczyzna wypowiada formułkę i wybiera jeden z nich - wylosowana zawartość zdradza jego przyszłość. Obrączka symbolizuje szybki ożenek, moneta - bogactwo, kłos zboża - pracę, a pusty kubek brak zmian w najbliższych miesiącach.
4. Wróżba z ptasim piórem - pióro miało przywołać sen z ptakiem w roli głównej. Jeśli kawalerowi przyśniła się biała kura, to czekał go ślub z młodą panną. Jeśli kura była czarna, to jego przyszłą żoną miała zostać wdowa. Kura z młodymi symbolizowała wdowę z dziećmi. Sowa zapowiadała żonę mądrą, lecz nieurodziwą. Gołąb oznaczał natomiast żonę piękną, ale niezbyt inteligentną. Paw symbolizował kobietę próżną i wyniosłą, a kaczka żonę gadułę. Kogut z kolei zapowiadał, iż w najbliższym roku kawaler nie znajdzie miłości. Kiedy w śnie zamiast ptaka pojawił się siwy koń, to oznaczało, iż kawaler nie ma szans na ożenek i czeka go los starego kawalera...
5. Wróżba z gałązką wiśni - w wigilię św. Katarzyny kawaler zrywa gałązkę wiśni bądź czereśni, a następnie wkłada ją do wody. Jeśli zakwitnie do Bożego Narodzenia (w niektórych wersjach do Nowego Roku), w najbliższym roku mężczyznę czeka ożenek.
Katarzynki związane są ze wspomnieniem św. Katarzyny Aleksandryjskiej - chrześcijańskiej dziewicy, która poniosła męczeńską śmierć w wieku 18 lat. Patronkę kawalerów tego wieczoru proszono o pomoc w poszukiwaniu żony i o wstawiennictwo u "upatrzonych" panien.
Katarzynki to również jedna z ostatnich okazji do zabawy, gdyż zgodnie z przysłowiem "Święta Katarzyna adwent rozpoczyna".